Een lezeres tipte Safia Yachou, journaliste en het consumentengezicht van HLN en VTM NIEUWS, over wanpraktijken bij On Line Fitness, de fitnessketen van Nicolas De Bruyn. Hij is een Vlaamse ondernemer, bekend van het tv-programma The Sky is the Limit. 

Yachou: “Klachten over fitnessabonnementen zijn herkenbaar. De vrouw getuigde over het wurgcontract waar ze niet van afkwam. Verder onderzoek leidde al snel tot meerdere gedupeerden die zelfs bij langdurige ziekte, zoals kanker, niet van abonnementen af raakten. We kwamen ook in contact met advocaten die rechtszaken tegen de keten hadden lopen en een professor consumentenrecht die bedenkingen had bij de contracten.”

Na publicatie in HLN en op VTM NIEUWS stroomden massa’s klachten binnen. “Ik was verrast, alsof de doos van Pandora werd geopend. Het is de kunst om na die ene tip verder te graven. Gedupeerden waren blij dat we dit ‘eindelijk’ aan het licht brachten, De Bruyn hield vol correct te handelen. Als consumenten-expert is het fijn impact te hebben en mensen een stem te geven.” 

Het verhaal kreeg nog een staartje. Bij Business Academy, een andere onderneming van De Bruyn, werden via de nieuws- en tiplijn 4040 soortgelijke praktijken gemeld. “Ook dat verhaal brachten we. Al die onthullingen leidden tot een onderzoek door het parket van Oost-Vlaanderen en de Economische Inspectie. De Bruyn reageerde met een interne evaluatie. Zulke verhalen tonen de kracht van 4040 en hoe we als maatschappelijke waakhond fungeren. Tegelijk maken we consumenten bewust en geven we hun handvatten om niet in zulke situaties te komen.”

Maandenlang werkte Jan Antonissen, journalist van Humo, intensief aan het dossier rond Changchun Shao, een Chinese spion die vanuit Antwerpen de Europese politiek had geïnfiltreerd. Het was al langer bekend dat Shao hiervoor steun had gekregen van Filip Dewinter, kopstuk van Vlaams Belang in Antwerpen. De precieze omvang van die steun was echter nooit onderzocht, totdat Antonissen zich in deze zaak vastbeet. Uit het onderzoek, dat Antonissen samen met onderzoeksplatform Apache deed, bleek dat Dewinter zich vier jaar lang inspande voor Shao, een vertegenwoordiger van de Chinese communistische partij, ideologisch gezien een natuurlijke tegenstander van Dewinter. Antonissen: “Zelfs nadat Shao uit het land werd gezet, bleef er contact tussen de twee. In 2020, aan het begin van de pandemie, stuurde Shao zelfs tienduizend mondmaskers naar zijn trouwe vriend Dewinter.”

Die ontkende de informatie en nodigde de journalisten op zijn kantoor uit om uitleg te geven. “Voor hun gemak had Dewinter enkele ordners op zijn bureau uitgestald met documenten die zijn versie van de feiten zouden ondersteunen. Een van de documenten was een niet-ondertekende brief uit China waarin werd verklaard dat Shao geen mondmaskers had geleverd. Nadat Dewinter deze brief aan het Vlaams Parlement had voorgelegd, had dat het onderzoek naar de mondmaskers gestaakt.”

Toen de journalisten vroegen of ze een foto van de brief mochten nemen, aarzelde Dewinter even, maar stemde uiteindelijk toe. Verder speurwerk bracht aan het licht dat de brief afkomstig was van Shao zelf. Met andere woorden: Shao verklaarde dat Shao nergens bij betrokken was. Een vergissing van de Vlaamse parlementsleden? Het kan de beste overkomen.

Als klimaatjournalist krijgt Maarten van Gestel van Trouw best vaak positieve reacties, maar soms zijn lezers ook kritisch of zelfs boos. “Nooit eerder kreeg ik zoveel boze reacties dan op mijn artikel over de klimaatimpact van kaas, blijkbaar een gevoelig onderwerp in Nederland. Ruim drieduizend mensen reageerden, met opmerkingen als ‘Duurzaam eten interesseert me geen bal’ of ‘Trouw heeft geen journalisten maar activisten in dienst’.” 

Van Gestel schrok van de reacties, maar ze maakten hem ook nieuwsgierig. “Dit sentiment leeft breder in de samenleving. Kijk maar naar de verkiezingswinst van de PVV, die klimaatbeleid ‘door de shredder’ wil halen. Wat maakt deze mensen zo boos over duurzaamheid? Vanwaar die angst voor de ‘groene gekte’?” 

Hij ging op roadtrip langs vier boze reageerders. Niet om in discussie te gaan, maar om hen beter te begrijpen. “De gesprekken verliepen soms wat stroef, maar waren ook leerzaam, empathisch en soms gewoon erg grappig. Masha uit Zeeland wilde gewoon zelf bepalen wat ze eet, Marc uit Limburg was bang dat zijn manier van leven bedreigd werd en Jan uit Drenthe was zijn leven lang agrariër en Trouw-lezer, maar voelde zich gekwetst omdat boeren en zuivel in zijn beleving te negatief worden afgeschilderd. Hij was gestopt met de krant te lezen.” 

Alle vier waren ze blij dat een journalist de moeite nam om hen op te zoeken en te luisteren. “Over de roadtrip schreef ik een verhaal in het weekendmagazine van Trouw. Met boer Jan sprak ik er later ook over op de radio. Hij vertelde daar dat hij door deze ervaring de krant weer was gaan lezen.” 

Natuurlijk wisten we in het voorjaar bij het ED dat het al weken nat was, dat overal beken uit hun oevers waren getreden en heel wat kelders, tuinen en akkers onder water stonden. Maar soms wordt nieuws pas echt groot als je het in al zijn omvang zichtbaar maakt.

Dus openden we begin juni het Meldpunt Wateroverlast. Een week later hadden we ruim 300 meldingen die pijnlijk duidelijk maakten dat dit veel groter was dan iedereen had gedacht. Sommige melders schetsten de situatie in hun hele straat, waardoor steeds duidelijker werd dat dit niet om honderden, maar om duizenden mensen moest gaan. Een kleine ‘stille ramp’, die niet alleen voor veel materiële schade zorgde, maar bewoners ook mentaal aan de grond zette. Zoals de 80-jarige Rien en Antoinette Gijsbers, die al vier maanden hun huis niet uit durfden uit angst dat de pomp kapot zou gaan. “We kunnen niet eens een dagje weg, laat staan op vakantie. We zijn beiden 80 jaar! We zijn het kotsbeu.”

Zoals we de melders hadden beloofd, anonimiseerden we de meldingen en deelden we het rapport met Waterschap De Dommel en gemeenten in de regio. De reacties varieerden van zuinig tot — bij De Dommel — ronduit pissig. Maar de reactie van de lezers was hartverwarmend, door het meldpunt en onze verhalen voelden ze zich eindelijk gehoord.

In maart 2024 werd de hybride oorlogsvoering van Rusland voor de hele wereld zichtbaar. Vermoedelijk Russische hackers slaagden erin het
tv-signaal van een Oekraïens tv-station over te nemen.

De hack verstoorde ook uitzendingen van andere zenders op dezelfde satelliet, waaronder het tv-signaal van BabyTV, een kinderzender die in Nederland en veel andere landen in aanvullende pakketten van tv-aanbieders zit. Op dat kanaal waren in maart en april 2024 meerdere malen Russische propagandavideo’s te zien.

“Een NU.nl-lezer tipte mij dat ze op BabyTV iets vreemds had gezien en stuurde een video mee”, vertelt techverslaggever Tim Wijkman-van Aalst. “In de beelden zag ik direct dat het signaal was
overgenomen.”

Tim werkte eerder in de telecomsector en kon daardoor snel lijntjes leggen met de distributeurs en satellietproviders. “Toen ik ging rondbellen om te achterhalen wat er aan de hand was, reageerde men in eerste instantie vol ongeloof. Iedereen die ik sprak hield het voor onmogelijk dat het satellietsignaal overgenomen kon worden. Dat het toch is gebeurd, is in de tv-wereld als een bom ingeslagen.”

Voor NU.nl was het nieuws over de hack op BabyTV een van de grootste nieuwsitems van het jaar. De berichtgeving heeft zelfs de wereldpers gehaald, omdat hybride oorlogsvoering niet eerder zo zichtbaar was. 

Voor de verhalende podcast De gestolen kinderen dook Petra Vissers bijna twee jaar lang in de bizarre wereld van buitenlandse adopties. “Dit onderzoek is dankzij Mirjam Hunze gestart, die in 1972 uit Chili werd geadopteerd”, vertelt Vissers. “Mirjam groeide op in Lunteren en ging als puber op zoek naar haar biologische familie. Na een zoektocht van twintig jaar vond ze die eindelijk, dankzij een Nederlandse non die in Chili een kindertehuis runde. Maar wat in eerste instantie een familiereünie leek, eindigde in een drama.”

Met dat drama begint de podcast. “Maar het onderzoek bracht zo veel meer naar boven dan alleen Mirjams verhaal. Ik heb heel vaak gedacht: dit kan toch niet écht waar zijn?! Bijna iedereen die ik interviewde, had wel een bijzonder verhaal of een aparte persoonlijkheid. Er is ook veel meer gelogen en verdraaid dan ik van tevoren had kunnen bedenken.”

Haar reis naar Chili, begin 2023, vond ze het bijzonderst. “Ik denk nog vaak terug aan de opmerkelijke ontmoetingen die Daan Hofstee – met wie ik de podcast maakte – en ik daar hadden. Bijvoorbeeld met de geadopteerde Miguel, die na de hereniging met zijn biologische familie naar Chili is verhuisd en daar al een jaar bij zijn zus woonde, terwijl hij amper Spaans spreekt. Ik vond het heel mooi om te zien hoe hij de verre van ideale omstandigheden accepteerde, omdat zó graag bij zijn moeder en zus wilde zijn.”

“Natuurlijk wisten we in het voorjaar bij het ED dat het al weken nat was, dat overal beken uit hun oevers waren getreden en heel wat kelders, tuinen en akkers onder water stonden. Maar soms wordt nieuws pas echt groot als je het in al zijn omvang zichtbaar maakt.

Dus openden we begin juni het Meldpunt Wateroverlast. Een week later hadden we ruim 300 meldingen die pijnlijk duidelijk maakten dat dit veel groter was dan iedereen had gedacht. Sommige melders schetsten de situatie in hun hele straat, waardoor steeds duidelijker werd dat dit niet om honderden, maar om duizenden mensen moest gaan. Een kleine ‘stille ramp’, die niet alleen voor veel materiële schade zorgde, maar bewoners ook mentaal aan de grond zette. Zoals de 80-jarige Rien en Antoinette Gijsbers, die al vier maanden hun huis niet uit durfden uit angst dat de pomp kapot zou gaan. “We kunnen niet eens een dagje weg, laat staan op vakantie. We zijn beiden 80 jaar! We zijn het kotsbeu.”

Zoals we de melders hadden beloofd, anonimiseerden we de meldingen en deelden we het rapport met Waterschap De Dommel en gemeenten in de regio. De reacties varieerden van zuinig tot – bij De Dommel – ronduit pissig. Maar de reactie van de lezers was hartverwarmend, door het meldpunt en onze verhalen voelden ze zich eindelijk gehoord.”

“Wat zeg je tegen degene die je broertje heeft vermoord?”, vraagt Naomi met tranen in haar ogen. Haar hartverscheurende verklaring in de Rechtbank Maastricht komt uitgebreid aan bod in de vierde aflevering van De Zaak XL: Donny M. 

In deze truecrimepodcast nemen Chris van Mersbergen, Raymond Boere, Sanne Beijer en Thomas Brouwer luisteraars mee de rechtbank in voor de zaak tegen de man die heeft verklaard de negenjarige Gino te hebben ontvoerd, misbruikt en vermoord.

De Zaak XL, met dagelijkse afleveringen van het verloop van de rechtszaak, werd 667.000 keer gedownload.

Raymond en Chris volgen de zaak sinds de vermissing van Gino in 2022. In de zomer van 2024 ontstond het plan voor een podcastserie met audio-opnamen uit de rechtbank. Thomas: “We wilden deze complexe zaak echt begrijpelijk maken voor de luisteraars en hen inzicht geven in hoe de rechter tot een uitspraak komt.” 

Chris: “Bijzonder was de aflevering waarin we met de toenmalige vriendin van Donny M spraken. Regelmatig gingen we de afgelopen 2,5 jaar bij haar op bezoek. Altijd met de afspraak: wat je ons vertelt, is in veilige handen. Na de slopende week van de strafzaak kregen we een appje: ze was klaar om haar verhaal met de buitenwereld te delen. Dat ze dat ook in de podcast durfde te doen, zegt iets over het vertrouwen dat gedurende de tijd was opgebouwd.” 

De commerciële huisartsenketen Co-Med had grootse plannen. Volgens het bedrijf, dat zichzelf als dé oplossing voor het huisartsentekort in Nederland presenteerde, was het achterhaald dat patiënten voor elke klacht bij de huisarts terechtkunnen. De toekomst zou volgens hen in videoartsen en een centraal callcenter liggen, met de huisartsenpraktijk als toevluchtsoord voor echt serieuze situaties.

Maar al snel kwamen er ook minder mooie verhalen naar boven. Verschillende media publiceerden over onbereikbare praktijken, afwezige artsen en boze patiënten. De inspectie maakte zich vanwege het bovenmatig aantal klachten zorgen, maar greep niet in. De directie van Co-Med deed de verhalen af als groeistuipen, mensen moesten vooral nog aan de nieuwe werkwijze wennen.

Uit onderzoek van de Volkskrant bleek iets anders. Zorgverslaggever Michiel van der Geest en onderzoeksjournalist Willem Feenstra spraken met tientallen bronnen rond het bedrijf, en ontdekten hoe Co-Med doelbewust risico’s nam met de gezondheid van patiënten. Feenstra: ”Medewerkers werden onder druk gezet om taken uit te voeren waartoe ze niet bevoegd waren. De toezichthouders werden voorgelogen.“ Van der Geest: ”De fouten die door het wanbeleid werden gemaakt hadden soms desastreuze gevolgen voor de patiënten.”

Een paar dagen na de Volkskrant-publicatie trokken de zorgverzekeraars hun handen van de huisartsenketen af, waarmee ze het doodvonnis van Co-Med tekenden. Diezelfde week gingen alle praktijken dicht.