Bestuurscrisis in de gemeente Roosendaal vanwege misdragingen van een wethouder

Hoe ga je om met anonieme bronnen in een delicate kwestie

Journalisten ontvangen vaak tips over misstanden en proberen feiten te achterhalen, bijvoorbeeld door een Woo-verzoek in te dienen. Lukt dat niet, dan kan een verhaal op basis van anonieme bronnen nodig zijn. Maar wanneer is dat geoorloofd?

E

en wethouder die plotseling opstapt omdat ze zegt een ‘onveilig gevoel’ te krijgen van ‘enkele collega-wethouders’; dat maak je als regioverslag­gever niet vaak mee. Het vertrek van VVD-wethouder Sanneke Vermeulen leidde dit jaar binnen een paar dagen tijd tot een flinke bestuurscrisis in de gemeente Roosendaal, die ik volg voor BN DeStem


Met behulp van meer dan twaalf anonieme bronnen kregen we vervolgens binnen twee dagen voor elkaar wat in de maanden daarvoor niet lukte: hard maken dat een andere wethou­der (Arwen van Gestel van lokale partij VLP) zich al langer misdroeg tegen collega’s. Nadat we onze publicatie ter wederhoor aan hem hadden voorge­legd, besloot hij per direct ontslag te nemen.


Over Van Gestel ontving ik de afgelopen jaren al vaker signalen van tipgevers. Maar direct betrokkenen daarover aan het praten krijgen, bleef ontzettend moeilijk. Ambtenaren lekken niet graag, zeker niet als voor de werkgever te herleiden is wie er gepraat heeft.


We deden daarom in het voorjaar een Woo-verzoek. Maar we kregen er te weinig mee bevestigd. Er waren mails, een feitenrap­port­age en een advies over een conflict tussen Van Gestel en een ambtenaar, maar de inhoud daarvan kregen we niet te zien. Ook geanoni­mi­seerd zou dat volgens de gemeente te veel inbreuk maken op de ‘persoonlijke levenssfeer’ van de betrokkenen. 


Ambtenaren lekken niet graag, zeker niet als te herleiden is wie er gepraat heeft

Maar toen een klein halfjaar later Vermeulen aanklopte met het bericht dat zij van­wege een ‘onveilige werksfeer’ zou gaan opstap­pen, was niet moeilijk te raden in welke hoek we dat moesten zoeken. Misschien dat er nu wél mensen wilden praten, eventueel anoniem.


We hebben bij iedere publicatie over de kwestie onze lezers expliciet om tips gevraagd. Daarbij maakten we ook gebruik van klokken­lui­dersplatform ‘Publeaks’, waar mensen volledig anoniem informatie met de pers kunnen delen. We kregen op deze manier enkele tientallen tips binnen, die op een enkele uitzondering na alle­maal over Van Gestel gingen. 


Toen we binnen 24 uur na het vertrek van Vermeulen hard konden maken dat Van Gestel druk op het VVD-bestuur had uitgeoefend om Vermeulen tot opstappen te dwingen, was het hek helemaal van de dam. Aan de hand van een betrouwbare tipgever zeer dichtbij het college konden we het gros van de verhalen bevestigd krijgen.


We hadden nu zeker twaalf bronnen die we zeer betrouwbaar achtten, maar wel enkel anoniem. Gezien de hoeveelheid tips, de ernst van de feiten die we hard konden maken en vanwege de grote actuele nieuwswaarde daarvan, vonden we het verantwoord om in te zetten op publicatie. We gaven Van Gestel ruim vier uur de tijd voor wederhoor. Hij koos ervoor in plaats daarvan zijn ontslag bekend te maken.


Ontslagbrief

Het gevaar van een publicatie als deze, op basis van anonimiteit, is dat de lezer de verslag­gever zelf gaat zien als degene die beschul­di­gingen uit. Voor een deel klopt natuurlijk dat het ­artikel niet compleet is: mensen die goede ervaringen met Van Gestel had­­den, zullen zich niet als tipgever hebben gemeld. Bij wie zich wel meldde, speelt in een kwestie als deze over intimidatie en beledi­gingen automa­tisch ook een persoonlijk belang.


Werden we hier niet voor het karretje van Vermeulen gespannen?

Daarnaast waren er grote politieke belangen bij welke informatie wel en niet onze kolommen zou halen. Mede daarom hadden we ook direct enige argwaan bij de ontslagbrief van Vermeulen. Werden wij hier niet voor het karretje gespannen om de aandacht van haar eigen matige functioneren af te leiden? Ook daarover gingen al langer verhalen, en het was een publiek geheim dat de verhouding met haar eigen fractie op z’n minst stroef liep.


We stelden haar daar meteen al kritische vragen over. En in de periode na haar ontslag hebben we hard gewerkt om ook die kant van het verhaal boven tafel te krijgen. Dat lukte opnieuw met de hulp van anonieme maar betrouwbare bronnen.

Freek Lieve Verhulst

Lees het gehele dossier

luisteren

Een regionale podcast met landelijke exposure

Voor een goed journalistiek verhaal met landelijke impact hoef je niet per se in Amsterdam of Den Haag te zijn. Ook Rijsbergen leent zich daar uitstekend voor, zo hebben we het afgelopen jaar gemerkt. 


Onze podcast ‘De Erfenis van Engel’ heeft niet alleen in West-Brabant, maar ook ver daarbuiten veel aandacht en luisteraars getrokken. Het zorgde voor landelijke exposure van dit onder­werp. Voor wie de naam Engel niet direct een belletje doet rinkelen: Cees Engel was de excentrieke eigenaar van de meest beruchte camping van Neder­land, Fort Oranje in Rijsbergen. Een broeinest van criminaliteit, sociale ellende en prostitutie. Cees is overigens de vader van Willem Engel, oprichter van de actiegroep Viruswaarheid. 


De missie was geslaagd: het verhaal van de familie Engel en Fort Oranje vanuit zoveel mogelijk perspectieven belichten. 


Reden genoeg om als BN DeStem trots terug te kijken op een project dat voor ons als redactie nieuw was. En een mooie bevestiging dat je met regionale journalistiek landelijk impact kan maken. 

André Trompers

Hoofdredacteur BN DeStem

Meer contact met het publiek via de pop-upredactie

M

et zakken vol geld proberen projectteams een wijk in Breda te reanimeren. Hard nodig, zou je denken als je de berich­ten op onze app, site of in de krant leest. Vuurwerkrellen tijdens de jaarwisseling, explosies bij scholen. Lekker buurtje.


Maar is het echt zo rampzalig in Hoge Vucht, een wijk in het noorden van Breda? We weten het eigenlijk niet, concluderen we tijdens een redactie­vergadering. Onze verslaggevers hebben er geen groot netwerk. De wijk bestaat uit een aantal gesloten multiculturele gemeenschappen. 


Wat nu als we de wijk voor langere tijd omarmen? We besluiten een pop-upredactie in te richten. In het buurt­huis zijn we welkom, vandaar doen onze verslaggevers hun werk. Elke dag, drie weken lang, onder de noemer ‘Hier Hoge Vucht’. Doel: kijken wat goed gaat in de wijk én wat beter kan. Het resulteert in warme ontmoe­tingen en construc­tieve artike­len. Dagelijks stappen bewoners op ons af om hún verhaal over de wijk te vertellen. Waardevolle verhalen voor de korte termijn, maar vooral een investering in duurzame contacten. 


Het is bij BN DeStem de aanzet geweest tot meer contact met het publiek. Een pop-­upredactie in een net gerenoveerde wijk in Bergen op Zoom, een wekelijks spreekuur in Dongen, een spreekuur in Sint Willebrord, een inter­actieve fiets­vakantie door het hele gebied, enzovoorts. Wordt vervolgd in 2025. 

Tom Hayes

BN DeStem is onderdeel van
ADR Nieuwsmedia

Lees meer en bekijk de cijfers