Nieuwsmedia
Jens Beck Nielsen (links), Lars Nørgaard Pedersen en Jens Anton Bjørnager (rechts) waren verantwoordelijk voor de primeurs.
De inlichtingenbaas die zelf werd afgeluisterd
De Deense krant Berlingske zag in 2023 opnieuw een groei in digitale abonnementen. Het dagblad onderscheidde zich met primeurs over een historisch spionageschandaal. “Ik keek regelmatig over mijn schouder. Je wordt er wel een beetje paranoïde van.”
In januari 2022 werd Denemarken opgeschrikt door het nieuws dat Lars Findsen, de baas van de Deense militaire inlichtingendienst, was opgepakt. Ook een oud-minister van Defensie was aangehouden. Waarvan ze precies werden beschuldigd bleef onduidelijk, want veel rond de zaak viel onder het staatsgeheim. Dankzij het werk van Jens Beck Nielsen, Jens Anton Bjørnager en Lars Nørgaard Pedersen kwam daar verandering in. De drie onderzoeksjournalisten van dagblad Berlingske wisten onder moeilijke omstandigheden cruciale informatie naar boven te krijgen.
Het spionageschandaal bleek een politiek en ambtelijk wespennest. Topambtenaar Findsen was een naam binnen de Deense veiligheidsdiensten. Tussen 2002 en 2007 stond hij aan het hoofd van de binnenlandse veiligheidstak PET. Sinds 2015 leidde hij de militaire inlichtingendienst FE. Al snel bleek dat zijn oude PET-collega’s achter het onderzoek zaten. Ze hadden maandenlang zijn huis en telefoon afgetapt en gesprekken met zijn kinderen afgeluisterd.
Opmerkelijk was dat de aanklacht om ontboezemingen draaide die al bekend waren: dat de Deense diensten met de Amerikaanse inlichtingendienst NSA zouden samenwerken. Even curieus was dat de aanklagers zich beriepen op een anti-spionagewet die in 1979 voor het laatst was gebruikt.
Deense journalisten stortten zich op de zaak, op zoek naar meer details: wat was hier aan de hand? Dat was niet zonder risico, want de Deense veiligheidsdienst had ook verslaggevers in het vizier. Verschillende hoofdredacteuren, onder wie Tom Jensen van Berlingske, werden gewaarschuwd dat journalisten ook aangeklaagd konden worden als ze geheimen zouden openbaren.
“Toen we onze artikelen publiceerden, rekende ik erop dat ze onze huizen zouden doorzoeken en dat we geobserveerd zouden worden”, vertelt Lars Nørgaard Pedersen, die leidinggeeft aan de onderzoeksredactie van Berlingske. “Ik keek regelmatig over mijn schouder. Je wordt er wel een beetje paranoïde van.”
Pedersen en zijn twee collega’s kregen het advies om geen mobieltje of laptop te gebruiken voor dit verhaal. Ze ontmoetten hun bronnen op afgelegen plekken zoals in een bos of op een parkeerterrein. “Alle bronnen waren bang. Onder normale omstandigheden is het al moeilijk om met mensen uit de inlichtingenwereld te spreken, nu was het bijna onmogelijk.”
Bijna 58.000 digitale abonnees
Het aantal digitale abonnees van Berlingske is de afgelopen jaren gegroeid, van 34.000 in 2020 naar bijna 58.000 eind 2023. Ook voor Weekendavisen - eveneens onderdeel van DPG Media - worden digitale lezers steeds belangrijker. De krant had eind 2023 ruim 12.000 digitale abonnees, bijna drie keer zoveel als in 2020.
Ontdek hier meer over de podcast Avistid van Weekendavisen die in 2023 wekelijks tussen de 40.000 en 50.000 keer gestreamd werd.
Lees meer
Avistid med Hans og Arne
De politieke Muppets van Denemarken
Ze worden weleens vergeleken met de twee chagrijnige oude mannen uit The Muppet Show, maar luisteraars zijn dol op hen. Door hun ervaring, humor en scherpe analyses groeide het programma van Weekendavisen-journalisten Hans Mortensen en Arne Hardis vorig jaar uit tot een van de populairste politieke podcasts van Denemarken. Avistid med Hans og Arne werd in oktober 2023 bekroond met de Deense Prix Audio voor het beste nieuws- en actualiteitenprogramma.
Het begon als een experiment tijdens de campagne voor de Deense verkiezingen in oktober 2022: een dagelijkse korte podcast met de ervaren politieke verslaggevers Mortensen en Hardis, geleid door hoofdredacteur Martin Krasnik. Elke ochtend, nadat hij zijn kinderen op school had afgezet, sprak Krasnik kort iets in over wat hem in de campagne was opgevallen. Dat fragment vormde even later de aftrap van het gesprek in de studio.
Het bleek een gouden greep. Al na een week stond Avistid med Hans og Arne in de top drie van de best beluisterde politieke podcasts. “Het bijzondere was dat we het nieuws combineerden met een persoonlijke, authentieke benadering door twee ervaren journalisten”, zegt Krasnik. “Zij konden gebeurtenissen en uitspraken van politici meteen in perspectief zetten. Zoals: ‘Dit hebben we 25 jaar geleden ook gezien.’ Zoiets kunnen maar weinig verslaggevers.”
Vanwege het succes ging Weekendavisen ook na de verkiezingen door met de podcast. Mortensen en Hardis maken nu elke vrijdag een aflevering, begeleid door de ervaren producer Birgit Nissen Pedersen. Iedere aflevering wordt zo’n 20.000 keer gestreamd, wat voor Weekendavisen een enorm succes is. Daarnaast biedt Avistid wekelijks interviews en voorgelezen artikelen van andere verslaggevers.
“Zo’n digitaal succes kwam als geroepen”, zegt Krasnik. Weekendavisen is een weekkrant met het accent op goed geschreven stukken. Met de podcast kan de krant iets extra’s bieden. “Lezers kennen Mortensen en Hardis van de artikelen die ze al decennialang samen schrijven. Nu kun je hen ook horen, de chemie tussen hen voelen, en zo merk je dat ze elkaar nogal eens plagen.”
In 2024 begint de krant een dagelijkse podcast. Krasnik: “Veel mensen leren ons kennen via de podcast. Het is een geweldig promotiemiddel voor ons.”
Op een groot vel op de redactie schreven de journalisten de namen van alle mensen die iets over de kwestie konden weten. “Veel van wat we deden was verspilde moeite, omdat mensen niet wilden praten. Maar uiteindelijk is het toch gelukt.”
Het Berlingske-team wist boven water te
krijgen dat Findsen werd beschuldigd van het onthullen van staatsgeheimen tijdens negen gesprekken met familieleden en journalisten. De oud-minister van Defensie werd aangeklaagd vanwege vijf publieke uitspraken
die hij had gedaan.
De drie journalisten onthulden ook dat het hoofd van de PET tijdens een briefing van partijleiders in het parlement had verteld over het seksleven van Findsen. Daarbij werd geïnsinueerd dat Findsen zich met sm bezighield. Zo probeerde de PET Findsen weg te zetten als een onbetrouwbare man die chantabel was, stelt Pedersen. “Door onze artikelen begon het beeld te kantelen. De indruk ontstond dat functionarissen hun macht hadden misbruikt om Findsen aan te vallen.”
In november 2023 trokken de autoriteiten hun aanklachten in, wat leidde tot kritiek op de autoriteiten die Findsen veel te hard zouden hebben aangepakt. De Berlingske-journalisten blijven de zaak volgen. “Er zijn nog veel onbeantwoorde vragen.”
